ကလေးတစ်ယောက်က အလွဲသုံးစားလုပ်ခံရတယ်လို့ ပြောပြတဲ့အခါ…

ရေးသားသူ- Tosha Orr; Survivor Advocate-Support Groups

 

ကလေးသူငယ်အလွဲသုံးစားမှု ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလွဲသုံးစားပြုမှုနှင့် လျစ်လျူရှုမှုတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။ ကလေး၏ပင်မပြုစုစောင့်ရှောက်သူအပေါ် အလွဲသုံးစားလုပ်ခံရခြင်း၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများသည် အလွန်ထိခိုက်စေနိုင်သောကြောင့် အိမ်တွင်းအလွဲသုံးစားပြုမှုရှိသည့် အိမ်ထောင်စုတွင် နေထိုင်ခြင်းလည်း ပါဝင်သည်။ ကလေးသူငယ်အလွဲသုံးစားမှုအများစုသည် သူစိမ်းများမဟုတ်ဘဲ မိသားစုဝင်များနှင့် မိသားစုဝင်များက ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်သည်။

နားလည်သည်ဖြစ်စေ မသိသည်ဖြစ်စေ ကလေးသူငယ်အလွဲသုံးစားလုပ်မှုဒဏ်ကို ခံစားခဲ့ရသူ အများစုသည် ကျွန်ုပ်တို့၏တစ်သက်တာတွင် သိခဲ့ကြပါသည်။ ကလေးသူငယ်အလွဲသုံးစားမှုသည် မိသားစုများနှင့် လူမျိုး၊ ဘာသာ၊ လူမျိုး၊ လူမှုစီးပွားအဆင့်အတန်းနှင့် ပညာရေးအဆင့် အမျိုးအစားတိုင်းတို့တွင် ဖြစ်ပွားသည်။ ၎င်း၏သဘောသဘာဝအရ ကလေးမတော်မတရားပြုခြင်းကို တိတ်ဆိတ်စွာ ဖုံးကွယ်ထားသည်။ လက္ခဏာများကို မကြာခဏ လွဲချော်ခြင်း၊ လျစ်လျူရှုခြင်း သို့မဟုတ် လျှော့ချနိုင်သည်။ ကျူးလွန်သူများသည် ကြင်နာတတ်ပြီး ဂရုတစိုက်ရှိသူများဖြစ်ကြောင်း လူတို့အား ဆွဲဆောင်ရာတွင် အလွန်ကောင်းသည်။ သို့သော်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကလေးများနှင့် မိသားစုများနှင့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရာတွင် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး သတိထားနိုင်ပြီး သတိပြုနိုင်သည့် အနီရောင်အလံများရှိသည်။

ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များတွင် စိတ်ဒဏ်ရာ၏ လက္ခဏာများနှင့် လက္ခဏာများ-

 

• ပင်မပြုစုစောင့်ရှောက်သူနှင့် ခွဲခွာခြင်း စိုးရိမ်ပူပန်မှု သို့မဟုတ် တွယ်တာမှု
• ယခင်က ကျွမ်းကျင်သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အဆင့်များတွင် ဆုတ်ယုတ်ခြင်း (ကလေး စကားပြောခြင်း/ အိပ်ရာဝင်ခြင်း/ အိမ်သာ မတော်တဆမှု)
• တုန်လှုပ်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကို ပြန်လည်ဖန်တီးခြင်း (ကစားခြင်း၊ ပုံဆွဲခြင်း စသည်ဖြင့်)
• ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မကျေနပ်မှုများ (ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ဗိုက်နာခြင်း)
• ရုတ်တရတ် စိတ်အခြေအနေပြောင်းခြင်း (ဒေါသ၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ မလုံခြုံမှု သို့မဟုတ် ဆုတ်ခွာခြင်း)
• အိပ်မက်ဆိုးများ သို့မဟုတ် အိပ်စက်ခြင်းပြဿနာများ
• စားသောက်မှုအလေ့အထ အပြောင်းအလဲများ (အစာမစားရန် ငြင်းဆန်ခြင်း၊ အလွန်အမင်း ဆုံးရှုံးခြင်း သို့မဟုတ် အစာစားချင်စိတ် တိုးလာခြင်း)
• Hyperarousal (အမြဲတမ်း လန့်လွယ်ခြင်း သို့မဟုတ် အနားတွင်ရှိနေခြင်း)
• ဆယ်ကျော်သက်များတွင် အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သော အပြုအမူများ တိုးလာပါသည်။

 

 

• အရွယ်ရောက်ပြီးသူကဲ့သို့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြုအမူကို ပြသသည်။
• လိင်မှုကိစ္စများကို ဆွေးနွေးရန် နှိုးဆွပေးမည့် “သဲလွန်စများ” ကို ချန်ထားခဲ့ပါ။
• အဝတ်အစားများကို ဖယ်ရှားရန် ဝန်လေးခြင်း သို့မဟုတ် ရုတ်တရက် ရှက်ရွံ့ခြင်း သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ရှက်ခြင်း။
• အဖြစ်အပျက်ကို ပြန်လည်တွေ့ကြုံခံစားခြင်း (နေ့စဉ်အတွင်း စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော အမှတ်တရများ)
• ရှောင်ရှားခြင်း (လူအချို့၊ အခြေအနေ သို့မဟုတ် အရာများကို ရုတ်တရက် ရှောင်ကြဉ်ခြင်း)
• စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထုံကျဉ်ခြင်း (“စစ်ဆေးသွားပြီ” သို့မဟုတ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတည်ရှိပုံပေါ်ခြင်း)
• ပညာရေးစွမ်းဆောင်ရည် အပြောင်းအလဲများ
• ဆယ်ကျော်သက်များတွင် မိမိကိုယ်ကို ထိခိုက်စေသော အပြုအမူများ တိုးလာခြင်း (ရှင်းလင်းခြင်း၊ ဖြတ်တောက်ခြင်း)

ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများနှင့် ကလေးငယ်များကြားတွင် ကျွန်ုပ်တို့သတိပြုမိနိုင်သည့် အနီရောင်အလံများ သို့မဟုတ် ဆိုင်းဘုတ်များလည်း ရှိပါသည်။

အရွယ်ရောက်ပြီးသူဖြစ်ပါက သတိထားပါ။

• နယ်နိမိတ်များကို မလေးစားခြင်း သို့မဟုတ် အဖြေအတွက် "မရှိ" ဟု ခံယူပါ။
• ကလေးအား ဖိတ်ခေါ်ခြင်း သို့မဟုတ် မလိုလားအပ်သော ထိတွေ့မှုတွင် ပါဝင်ပါ။
• ကလေး၏ဘဝတွင် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ၏အခန်းကဏ္ဍကို ဖြည့်ဆည်းမည့်အစား ကလေး၏သူငယ်ချင်းဖြစ်ရန် ကြိုးစားသည်။
• ကလေးများနှင့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာပြဿနာများ သို့မဟုတ် ဆက်ဆံရေးအကြောင်း ဆွေးနွေးပါ။
• သင့်ကလေး သို့မဟုတ် သင်သိသော အခြားကလေးနှင့် အချိန်များစွာ ဖြုန်းပါ။

 

• အသက်အရွယ်အလိုက် ဆက်ဆံရေးရှိပုံမပေါ်ပါ။
• ကလေး၏ဘဝတွင် ၎င်းတို့၏အခန်းကဏ္ဍပြင်ပမှ ကလေးများနှင့် တစ်ယောက်တည်း အချိန်ဖြုန်းခြင်း သို့မဟုတ် ကလေးနှင့်အတူ တစ်ယောက်တည်းနေရန် အကြောင်းပြချက်များ ဖန်တီးပေးခြင်း
• လိင်အင်္ဂါရပ်များအကြောင်း မှတ်ချက်ပေးခြင်း သို့မဟုတ် ပုံမှန်လိင်ဆက်ဆံမှုပြုခြင်းကဲ့သို့သော ကလေး၏လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ပုံမှန်မဟုတ်သောစိတ်ဝင်စားမှုကို ဖော်ပြသည်။
• အကြောင်းပြချက်မရှိဘဲ ကလေးအား လက်ဆောင်များပေးသည်။

ကလေးအား အနိုင်ကျင့်ခံနေရသည်ဟု သင်သံသယရှိပါက သို့မဟုတ် ကလေးက သင့်အား အလွဲသုံးစားလုပ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန် သီးသန့်နေရာရှာရန် အရေးကြီးပါသည်။ ကလေးဘေးတွင်ထိုင်ပါ သို့မဟုတ် မျက်လုံးအဆင့်သို့ ကျဆင်းသွားပါ။ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်ထားပါ။ အကယ်၍ သင်သည် နှိုးစက်ထက် ကလေးက ပြောထားသည်ကို ပြန်ရုပ်သိမ်းနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် သင်နှင့် နောက်ထပ်အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို မျှဝေခြင်းကို ရပ်လိုက်ပါ။ ကလေးကို ယုံကြည်ပြီး ကလေးကို ပြောပြဖို့ အရေးကြီးတယ်။ အလွဲသုံးစားမှုမှာ အပြစ်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် ၎င်းတို့သည် ဒုက္ခမရောက်ကြောင်း ကလေးအား ပြောပြပါ။ ကလေးအား ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်စကားလုံးများကို အသုံးပြုပြီး “နောက်ဘာဖြစ်တာလဲ” ကဲ့သို့သော အဆုံးအဖွင့်မေးခွန်းများကို မေးခွင့်ပြုပါ။ W (ဘယ်သူ၊ ဘယ်နေရာ၊ ဘာကြောင့်) ဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ရှောင်ပြီး ဦးဆောင်မေးခွန်းတွေ မမေးပါနဲ့။ ကလေးပြောတာကို မှန်ကန်စွာကြားရကြောင်း သေချာအောင် မေးခွန်းထုတ်ခြင်းဖြင့် ကလေးပြောတဲ့အတိုင်း ပြန်လုပ်ပါ။ အချက်အလက်များကို လျှို့ဝှက်ထားမည်ဖြစ်ပြီး အနာဂတ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကတိများမပေးပါရန် ကလေးအား ကတိမပြုပါနှင့်။ ထို့နောက် ၎င်းအား ဒေသဆိုင်ရာ ကလေးဝန်ဆောင်မှုဌာနနှင့်/သို့မဟုတ် ဒေသဆိုင်ရာ ဥပဒေစိုးမိုးရေးဌာနသို့ တိုင်ကြားပါ။

အစီရင်ခံစာအတွက် အချက်အလက်အချို့ လိုအပ်ပါမည်-

• ကလေးနာမည်နဲ့ အသက်
• ကလေးနေရပ်လိပ်စာ
• ကလေး၏မိဘ/အုပ်ထိန်းသူများအတွက် ဆက်သွယ်ရန်အချက်အလက်
• သံသယဖြစ်ဖွယ်အလွဲသုံးစားမှု အမျိုးအစား
• နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုဆိုင်ရာ သီးခြားလက္ခဏာများ အပါအဝင် အစီရင်ခံစာကို ပြုလုပ်ရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းနှင့် ၎င်းသည် လက်ရှိပုံစံ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်မဖြစ်၊

 

• အိမ်မှာ တခြားကလေးတွေ
• ကျူးလွန်သူအမည်
• ကလေးသည် ချက်ခြင်းအန္တရာယ်ရှိမရှိ၊
• သတင်းပေးပို့သူ၏ အမည်၊ ဖုန်းနံပါတ်နှင့် လိပ်စာ
• ကလေးက အလွဲသုံးစားလုပ်ကြောင်း သတင်းပို့တဲ့အခါ

အကယ်၍ ကလေးသည် ဤအချက်အလက်ကို အလွယ်တကူ မပေးနိုင်ပါက ဆက်လက်မေးမြန်းခြင်း သို့မဟုတ် မစုံစမ်းပါနှင့်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် နောက်ပိုင်းတွင် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်သည်။ သင်တတ်နိုင်သမျှပေးပါ။ ပြည်နယ်ဥပဒေတွင် အလွဲသုံးစားမှုဖြစ်ပွားနေသည်ဟု ကျိုးကြောင်းဆီလျော်စွာ သံသယရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ အစီရင်ခံစာတင်ရန် အထောက်အထားရှိရန် မလိုအပ်ပါ။

ကလေးတစ်ဦးသည် အလွဲသုံးစားလုပ်မှုကို ထုတ်ဖော်ရန် သတ္တိနှင့်ယုံကြည်မှုများစွာလိုအပ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့ကြားတွင် အထိခိုက်လွယ်ဆုံးသူများကို ယုံကြည်ပြီး ပံ့ပိုးပေးရန် အရေးကြီးပါသည်။ ကလေးသူငယ်အလွဲသုံးစားလုပ်မှုမှာ ဆိုးရွားပြီး ရေရှည်အပျက်သဘောဆောင်ပါတယ်။ ဤရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုအချို့မှာ-

ဤရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုအချို့မှာ-

• စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် အခြားသော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းခြင်းများ
• ပူပင်သောက
• အရက်နှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း။
• အန္တရာယ်ရှိသောလိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအပြုအမူများ

 

• ကြမ်းတမ်းသောအပြုအမူများ
• အစာစားခြင်း မမှန်ခြင်း။
• နာတာရှည်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရောဂါများ
• အကြံအစည် သို့မဟုတ် သတ်သေရန် ကြိုးပမ်းမှု

ယင်းနှင့် အခြားဆိုးကျိုးများစွာရှိသော်လည်း မျှော်လင့်ချက်နှင့် ကုသခြင်းလည်း ရှိပါသည်။ ကလေးတွေက အရမ်းခံနိုင်ရည်ရှိတယ်။ အကယ်၍ အလွဲသုံးစားမှုအား စောလျင်စွာ ရပ်တန့်နိုင်ပြီး ကလေးသည် လိုအပ်သော ပံ့ပိုးကူညီမှုနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို ရရှိပါက၊ ဤအကျိုးသက်ရောက်မှုများကို လျှော့ချနိုင်သည် သို့မဟုတ် တားဆီးနိုင်သည်။

 

ပိုမိုသိရှိလိုပါက သို့မဟုတ် အကူအညီအတွက် ဆက်သွယ်ရန်-

မိသားစုများ ပထမ

ရိန်း

အမှောင်မှအလင်း