NI IHANWA, CYANGWA KUGANIRA?

Ku ya 1 Gicurasi 2020

Umwanditsi: Rene Elsbury; MSW, LSW
Murugo Ushinzwe Umuvuzi

 

Iyo numvise ijambo igihano ntekereza nkiri umukobwa muto kandi ngomba gusukura icyumba cyanjye kumunsi wizuba; Numvaga ababyeyi banjye banyanga kuko batanyemereye gukina ninshuti zanjye. Ndibuka kandi impaka nagiranye n'ababyeyi banjye kubyerekeye amasaha yo gutaha mu mashuri yisumbuye. Numvaga ari akarengane mugihe inshuti zanjye zitagomba kuba murugo nkanjye. Iyo ntekereje ku bwana bwanjye, ntabwo ntekereza ku nkoni nakiriye kuko zari kure kandi nkeya, cyangwa koza umunwa n'isabune kubera ko nise Data izina ribi. Birashoboka ko byatewe nuko numvaga nkwiye ibihano byinshi mugihe numvise ibyo nkora atari byo, aho gukubita vuba gusa nta bisobanuro.

Mubyeyi, imyumvire yanjye yarahindutse mugihe cyo guhanwa no guhanwa. Ibyumvaga ari ingaruka ziteye ubwoba nkumwana byari indero gusa. Ababyeyi banjye bashizeho imipaka kugirango banyigishe uko nshinzwe, kubazwa kandi cyane cyane kugirango ndinde umutekano. Nkora ikintu kimwe nabana banjye uyumunsi; uburyo bwanjye buratandukanye gato. Ndahana abana banjye nshiraho imipaka. Ndashaka ko abana banjye batagira ibyago kandi ndashaka ko abana banjye biga kuba abantu bakuru bashinzwe kandi bakiga ubumenyi bwubuzima bazakenera gukora nkabantu bakuru. Ndashaka ibintu bimwe kubana banjye ababyeyi banjye banyifuzaga none ndumva imyumvire yabo kuruta mbere hose. Noneho, nashyizeho amasaha yo gutahiraho kandi mfite amategeko asobanutse kubyerekeye gukoresha interineti no gukoresha terefone. Bana banjye bafite imyaka ikwiye imirimo bategerejweho kurangiza buri cyumweru kandi iyo badakoze imirimo yabo, bakuweho. Nzi neza ko bumva ko ndi mama mubi kandi ko ndimo kubahana, ariko mubyukuri nkoresha tekinike ya disipuline nzi ko ifite akamaro.

Kuki ntakubita, gukubita, gutaka, gufunga imiryango yo mucyumba, no gukoresha isabune? Ntabwo ari ukubera ko ndi umuvuzi - Nari umubyeyi imyaka myinshi mbere yuko mba umuvuzi. Nubwo, kuba umuvuzi byatumye numva neza impamvu igihano atari uburyo bwiza bwo guhanwa. Ntabwo mpana abana banjye kuko ntabwo aribyo byanyigishije amasomo y'ubuzima nkiri umwana. Byari indero n'imiterere ababyeyi banjye batanze: gahunda yo kuryama, gushyiraho igihe cyo kurya, umukoro, nigihe cyo gukina. Numuryango wo kumenya icyo ugomba gutegereza umunsi kumunsi. Byari bifite amahirwe nko gukina ninshuti, kwishimira popsicles, no kureba televiziyo nkunda ikurwaho mugihe ntakurikije amategeko yinzu. Nibikorwa byumutekano n’amasaha yo gutahiraho, ngomba kuvugana nababyeyi b'inshuti nifuzaga gukina, kandi ngomba kwambara ingofero ku igare ryamfashije kwiteza imbere nkaba mukuru kandi ubishoboye. Byari bifite amategeko n'ibiteganijwe byanditse neza nkumwana kandi ntabwo byahimbwe gusa. Byasobanuraga impamvu itera disipuline mugihe ntumva amategeko. Ibi nibintu byanyigishije amasomo nari nkeneye kugirango ngere aho ndi uyu munsi.

Nizere ko umunsi umwe abana banjye bazasubiza amaso inyuma bakibuka ko nabakunze. Nizere ko bazi ko nakoze ibishoboka byose kugirango barinde umutekano kandi nige uburyo bwo gutsinda mubuzima mbigisha ibyo bakeneye ejo hazaza. Nshimishijwe no kuba narize ayo masomo yubuzima hamwe nurukundo ninkunga kandi nshobora kwerekana ko nshobora kwizerwa guhitamo neza. Twizere ko abana banjye nabo bazabyiga. Umunsi urangiye, ndashaka icyo ababyeyi bose bashaka- Ndashaka ko abana banjye bagira ubuzima bwiza, bishimye, n'umutekano.