ပြင်းထန်သောဒဏ်ရာကို တိုက်ဖျက်ခြင်း။

ရေးသားသူ- Jordan Snoddy
အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုကြီးကြပ်ရေးမှူး
ပစ္စည်းကို အသုံးပြုရန် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်

 

စိတ်ဒဏ်ရာ ခံစားဖူးသူများနှင့် အလုပ်တွဲလုပ်သူများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် မကြာခဏ စိတ်ဒဏ်ရာ ခံစားရလေ့ရှိကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ Vicarious trauma (VT) သူတို့ရဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာ ဇာတ်လမ်းတွေကို ဝေမျှသူတွေနဲ့ အလုပ်တွဲလုပ်ခြင်းရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြွင်းအကျန်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အကူအညီပေးသူများ သို့မဟုတ် နားထောင်နေသူများသည် ဒဏ်ရာမှလွတ်မြောက်လာသူများ ခံနိုင်ရည်ရှိခဲ့သော နာကျင်မှု၊ ကြောက်ရွံ့မှုနှင့် ထိတ်လန့်မှုများအတွက် သက်သေများဖြစ်လာကြသည်။ စိတ်ဒဏ်ရာ ဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်၏ ထိန်းကျောင်းနိုင်မှု၊ အကူအညီမဲ့ ခံစားချက်များကို လွှမ်းမိုးစေကာ၊ ၎င်းတို့၏ ခံစားချက်ကို လျော့ပါးစေကာ၊ မျှော်လင့်ထားသည့် ခံစားချက်များနှင့် အတွေ့အကြုံများ၏ အပြည့်အ၀ ခံစားနိုင်စွမ်းကို လွှမ်းခြုံထားသည့် ပြင်းထန်သော စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခု၏ တုံ့ပြန်မှုဖြစ်သည်။

ပြင်းထန်တဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာတွေ ကြုံနေသလား ဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ။ သင့်နေ့စဉ် စိတ်ခံစားမှုများနှင့် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်များအပေါ် မျှော်လင့်ထားသည်ထက် ပိုရှည်ကြာအောင် ဖန်တီးထားသည့် ဇာတ်လမ်းများ သင်ကြားခဲ့ရဖူးပါသလား။

 

ဤသည်မှာ ပြင်းထန်သော စိတ်ဒဏ်ရာကို ခံစားရနိုင်သူတစ်ဦး၏ ညွှန်ပြချက်အချို့ဖြစ်သည်။

အပြုအမူ-

• မကြာခဏအလုပ်အပြောင်းအလဲ
• နောက်ကျခြင်း။
• ဒေါသ/စိတ်တိုခြင်း ကင်းစင်ခြင်း။
• ပျက်ကွက်ခြင်း။
• တာဝန်မဲ့

 

• ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း။
• မိမိကိုယ်ကို စကားပြောခြင်း (အရေးကြီးသော လက္ခဏာ)၊
• တစ်ယောက်တည်း မနေဖို့ အပြင်ထွက်ပါ။
• ရပ်ရွာအရေးကိစ္စမှ နုတ်ထွက်ခြင်း။
• ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နီးစပ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း။

လူလူခြင်းဆက်ဆံမှုဆိုင်ရာ:

• ဝန်ထမ်းပဋိပက္ခများ
• သူတစ်ပါးကို အပြစ်တင်ခြင်း။
• ကွဲလွဲနေသော ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု
• ဆက်ဆံရေးညံ့ဖျင်းခြင်း။
• ဆက်သွယ်ရေးညံ့ဖျင်းခြင်း။
• စိတ်မရှည်ခြင်း။
• စိတ်ဒဏ်ရာ ရာဇဝင်ရှိသော ဖောက်သည်များနှင့် လက်တွဲခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
• ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမရှိခြင်း။
• လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များထံမှ နုတ်ထွက်ခြင်းနှင့် အထီးကျန်ခြင်း။
• လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့် ဆက်ဆံရေးပြောင်းလဲခြင်း။
• အကျိုးပေးသောဆက်ဆံရေးရှိရန်အခက်အခဲ

ကိုယ်ပိုင်တန်ဖိုးများနှင့် ယုံကြည်ချက်များ-

• မကျေနပ်မှု
• အပျက်သဘောဆောင်သောခံယူချက်
• အကျိုးစီးပွားဆုံးရှုံးမှု
• မနာလို
• သူတစ်ပါးကို အပြစ်တင်ခြင်း။
• လေးမြတ်မှုမရှိခြင်း။
• စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် ဂရုစိုက်မှုကင်းမဲ့ခြင်း။

 

• ပက်လက်
• နိမ့်သော self image
• လုံလောက်အောင် မလုပ်ရလို့ စိတ်ပူတယ်။
• ဝိသေသလက္ခဏာ၊ လောကအမြင်နှင့်/သို့မဟုတ် ဝိညာဉ်ရေးရာတို့ကို မေးခွန်းထုတ်ခြင်း။
• မျှော်လင့်ချက်မဲ့ခြင်း
• လိုအပ်ချက်များ၊ ယုံကြည်မှုများနှင့် ဆက်ဆံရေးများတွင် အနှောင့်အယှက်များ (ဘေးကင်းမှု၊ ယုံကြည်မှု၊ လေးစားမှု၊ ထိန်းချုပ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမှု)

အလုပ်စွမ်းဆောင်ရည်-

• လှုံ့ဆော်မှုနည်းပါးသည်။
• ပိုများသောအမှားများ
• အရည်အသွေးကျဆင်း

 

• အလုပ်တာဝန်များကို ရှောင်ရှားခြင်း။
• အသေးစိတ်/ပြီးပြည့်စုံမှုတွင် အလွန်အကျွံပါဝင်နေသည်။
• ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်မရှိခြင်း။

အောက်ဖော်ပြပါအချက်များ ပါဝင်နိုင်သည့် ပြင်းထန်သော စိတ်ဒဏ်ရာကို တွေ့ကြုံခံစားရနိုင်သည့် အန္တရာယ်အချက်များကိုလည်း သတိထားရန် အရေးကြီးပါသည်။

• ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးနှင့် ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းမှုပုံစံ
• ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဒဏ်ရာသမိုင်း
• လက်ရှိဘဝအခြေအနေ
• လူမှုရေးထောက်ပံ့မှု
• အရင်းအမြစ်များ
• အလုပ်ပုံစံ- အလုပ်/ဘဝ နယ်နိမိတ်များ
• ပရော်ဖက်ရှင်နယ် အခန်းကဏ္ဍ/ အလုပ်ချိန်ညှိမှု/ ထိတွေ့မှု ဒီဂရီ
• အေဂျင်စီပံ့ပိုးမှု
• လူမှုအဖွဲ့အစည်း၏ ထောက်ခံမှုနှင့် အသိအမှတ်ပြုမှု
• သင်ဝန်ဆောင်မှုပေးသည့် လူဦးရေနှင့်အတူ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ သက်သေခံအဆင့်
• အကူအညီများ တိုးချဲ့လက်ခံခြင်းနှင့် တိုးချဲ့ခြင်းအတွက် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို ဖော်ပြသည့် ယဉ်ကျေးမှုပုံစံ

သင် သို့မဟုတ် သင်ချစ်မြတ်နိုးရသူတစ်ဦးသည် ပြင်းထန်သော ဒဏ်ရာလက္ခဏာများ ကြုံတွေ့နေရပါက အောက်ပါအကြံပြုချက်များကို ဖြေရှင်းရာတွင် အသုံးဝင်နိုင်သည်-

• စိတ်ဖိစီးမှုတွေ မပြင်းထန်ခင်မှာ လက္ခဏာတွေကို သတိထားပါ။
• ပြတ်သားပြီး လက်တွေ့ကျသော စိတ်ဖိစီးမှု စီမံခန့်ခွဲမှုပန်းတိုင်များနှင့် ကိရိယာများကို ချမှတ်ပါ။
• အလုပ်ဖြစ်မြောက်စေရန်အတွက် လိုအပ်သော ပံ့ပိုးကူညီမှုနှင့် စီစဉ်မှုအားလုံးကို ထည့်သွင်းပါ။
• အရည်အသွေးပြည့်ဝသောအာဟာရ၊ လေ့ကျင့်ခန်းနှင့်အနားယူပါ။
• ကိုယ်ပိုင်အသိ
• ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ထိန်းကျောင်းပေးသော ဘဝစွမ်းရည်များ
• အခြားသူများနှင့် လူမှုဆက်ဆံရေး
• ကျေးဇူးတရားကို လေ့ကျင့်ပါ။
• ပုဂ္ဂိုလ်ရေး သို့မဟုတ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အဓိပ္ပာယ်နှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကို ပေးသည်။

ပြင်းထန်သော ဒဏ်ရာဒဏ်ချက် ခံစားရသော အလုပ်တွင် လုပ်သော အလုပ်သည် အရေးကြီးကြောင်း သတိရရန် အရေးကြီးသည်။ များစွာသောအခြေအနေများတွင်၊ ပြင်းထန်သောစိတ်ဒဏ်ရာကို တွေ့ကြုံရသောအခါ အဖြေရှာရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုနှင့် လမ်းညွှန်မှုမှတစ်ဆင့် ဖြစ်သည်။ Families First သည် တတ်နိုင်သော ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ဖြင့် ကုသခြင်းဆီသို့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုရှာရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။ အကြံဉာဏ် လူကြီးများ၊ စုံတွဲများ၊ ကလေးများနှင့် မိသားစုများအတွက် ဝန်ဆောင်မှုများ။

 

“သူတို့ရဲ့ သတ္တိ၊ သူတို့ရဲ့ ခွန်အားနဲ့ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကုစားဖို့နဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို ကုစားဖို့ သူတို့ရဲ့ ကတိကဝတ်တွေကို သက်သေအဖြစ် အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူတွေရှေ့မှာ ရှိနေရတာ အခွင့်ထူးပါပဲ။ ဒီလိုတူညီတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေကြောင့် ငါတို့အားလုံး ဒီမှာ ပေါင်းသင်းရတာ အခွင့်ထူးတစ်ခုပါပဲ…။”