Kris 'Corner - Igitabo cyo gusuzuma: “Nkunda, Ungaburire”

Ku ya 4 Mata 2025

Noneho, nagiye nkora gusoma cyane vuba aha. Bimwe mubyo nsoma nibyishimo gusa, ariko bimwe muribyigisho nkomeza kugerageza no kunoza ubuhanga bwanjye nkumubyeyi urera ufite kiddo idasanzwe. Jyewe igihe nari umubyeyi urera, rimwe na rimwe byari urugamba gusoma ikintu icyo ari cyo cyose, ku buryo iyo nabikoze, nabonaga ko ari byiza… akenshi bivuze ko washyize ku ruhande “ibintu bisekeje gusoma” hanyuma ugahamagara ku kintu cyaba kijyanye no kuvugurura uruhushya.

Nkuko nzi neza ko benshi mubizi, kugirango bavugurure uruhushya rwo kurera, ababyeyi barera (byibuze muri Indiana) barashobora gukora amasaha 8 yandi mahugurwa (ashobora gusoma igitabo cyangwa kureba igitaramo cyangwa firime… hanyuma bakandika raporo). Kandi nshimishijwe cyane no kumenyesha ko iki gitabo nashakaga kubagezaho kiri KURI URUTONDE!

Igitabo nshaka kukubwira kuri uyu munsi ni “Nkunda, Ungaburire: Igitabo cy'ababyeyi barera n'ababyeyi barera abana kugira ngo bagaburire neza” cyanditswe na Katja Rowell, MD

Noneho… reka ntangire mvuga nti: iki gitabo hashize imyaka 10?!? Nibyiza, ikigaragara nuko yasohotse kuko yasohotse muri 2012, ariko hari mukwezi gushize ubwo nasomaga ikindi gitabo cyababyeyi (nzavuga ikindi gihe!) Cyavuze iki gitabo KIMWE. Sinari narigeze kubyumva mbere yibyo. Kandi kugirango bibe byiza, inyandiko ivuguruye (niyo nasomye) yasohotse muri 2023.

Ibyo ari byo byose… nkimara kubona umutwe hamwe nubusobanuro bwe bugufi cyane, nahise menya ko nkeneye kubisoma… kuko (kandi ntabwo ngiye kubisobanura birambuye) Nzavuga ko kurya byabaye ikintu murugo rwacu kuva mugihe umuhungu wacu muto yatuzanaga. Kandi nkurikije ibyo numvise kubandi babyeyi benshi barera, intambara y'ibiryo murugo rwabo NUKURI. Kandi mvugishije ukuri, birumvikana.

Urashobora no kubitekereza ukurikije uko umwana abibona? Ntabwo wakuwe gusa mumuryango wonyine wigeze umenya ninshuti, ishuri ndetse nurugo… byose (nkuko twabivuze mbere ni ihahamuka ubwaryo). Ariko hejuru yibyo: Birashoboka ko utigeze ugira urugo rutetse murugo. Cyangwa ibikoresho byakoreshejwe. Cyangwa wicaye nk'umuryango kurya. Urutonde rwibintu utigeze uhura nabyo mugihe cyo kurya ntirurangira… kandi nyamara akenshi turateganya ko abana bava ahantu habi baza binjira, bakicara kumeza, bakarya ibyo bahawe byose, bagashima kandi bakundwa kandi bakaganira kumeza… nubwo batigeze bakora ikintu na kimwe mubuzima bwabo.

Tutibagiwe na allergie itamenyekanye cyangwa sensitivité, ibibazo byimiterere, gag refleks, nibindi. Ntibitangaje kubona hakunze kubaho intambara mugihe cyo kurya.

Njye mbona, iki gitabo kireba abana b'ingeri zose hamwe no kurya kwabo. Igenewe abana barera kandi barerwa, icyakora uburyo akoresha bushobora gukoreshwa cyane numwana uwo ari we wese. Ntabwo hashobora kubaho ubwoko bumwe bwibibazo cyangwa ibisubizo byihungabana, ariko ibyiyumvo byihishe bishobora kuba bimwe kandi uburyo atanga inama yo gukora ibintu bisa nkaho ari rusange.

Kwatura kwukuri: Njye kubwanjye ntabwo nasomye igice cyigitabo kivuga ku bana barya cyane kandi / cyangwa bafite ikibazo cyo kubura ibiryo kuko ntabwo arintambara yacu. Kandi "urya ibiryo" ntabwo byari ukuri ntabwo ikibazo cyacu nacyo ariko niho nakunze gukambika, kuko byari hafi yo hafi… kandi byampaye amakuru ahagije ninkunga yo kugerageza ibintu.

Uzaze kubimenya, kubwumuhungu wacu byari bifitanye isano nubwigenge (ibyo, niba usomye inyandiko yanjye yabanjirije kubyerekeranye no kurera kurera kubabyeyi no gusobanura PDA (Pathological Demand Avoidance cyangwa Pervasive Drive for Autonomie), ibi birumvikana. Kandi nubwo twakoresheje hafi yumwaka muto kubabyeyi, kubwimpamvu runaka ntabwo yigeze ihindura murugamba rwacu rwo kurya. Ntugacire urubanza.

Nzi neza impamvu itari yarahinduye mubiryo: umuganga wabana we arashaka ko yongera ibiro byinshi. Ni muremure kandi muremure ariko igihe yatugeraga "yananiwe gutera imbere" (kandi iki gitabo kivuga kandi kuri iri jambo… Sinzagutesha agaciro ahubwo nzakwemerera kubisomera ubwanyu). Kandi nubwo nzi ababyeyi be bamubyaye hamwe numubiri we ukurikirana inzira zabo, nanjye, umunsi urangiye, ndashimisha abantu. Niba rero umuganga wabana asa nkaho atekereza ko ntakora ibintu neza, nzashaka kumwereka ko ndi… kandi muriki gihe, bivuze ko azi neza ko arimo kwiyongera.

Ibyo nzi ko atari byiza ariko nkuko twese tubizi, ingeso zishaje ziragoye cyane gucika no kwitwara neza kurushaho. Na none, iyo umwana ari ahantu ho kurera, uba uhujwe cyane nibyo muganga akubwira kandi nanjye ndabibona; twizere ko ufite umuganga wabana ushobora kuvuga ibibazo byawe nibitekerezo hanyuma ukaza ahantu mwembi mwumva ari byiza kumwana.

Ariko kuri njye na njye ubwanjye: Ndimo kubikora… kandi nagerageje kumuha ubwigenge mu ifunguro rye. Biratunganye? Oya. Hari iminsi nibaza ko atarya karori ihagije? Yego. Ariko kuruhande, hari iminsi yenda kurya birenze ibyo yari akeneye? Nibyo. Indyo ye iringaniye? Ntabwo aribyo. Aracyakura kandi aratera imbere? Yego.

Nkuko numvise ahantu henshi vuba aha, kubijyanye no kurya, "Fed nibyiza." Noneho, niba kurya chipa ya tortilla na cream aribyo ashoboye gukora kumanywa, ngomba kuba sawa nibyo. Ntabwo arikintu cyiza yashoboraga kurya ariko rwose ntabwo ari bibi cyane.

Ariko nacitse intege. Ingingo iri hafi yibi byose… iki gitabo cyampaye ibikoresho bishya kubisanduku yanjye, ariko ahanini byampaye ubutwari bwo kugerageza ibintu, nkumva ko ibyo bitaba ako kanya cyangwa nijoro cyangwa byoroshye gukosorwa. Kandi nibyo. Turimo guharanira ibyiza ntabwo ari ugutungana… kuko tutazigera dushobora kubigeraho (ngomba kubyemera rwose birankomeretsa!).

Mubyukuri,

Kris